نیکسن، هیچ کاری نکردن، یک سبک زندگی در هلند و حالا در همه‌جا
واژۀ نیکسن در لغت یعنی هیچ کاری نکردن، ول معطل بودن یا انجام یک کار بی‌خود
نیکسن، هیچ کاری نکردن، یک سبک زندگی در هلند و حالا در همه‌جا
مقاله‌ای از نشریۀ Time به قلم SOPHIA GOTTFRIED و ترجمۀ پاپیروس
ابتدا هوگه[1] بود. راه و روشی دانمارکی که می‌گفت در خانه بمان و کنجی گرم و نرم اختیار کن. بعد از آن لاگوم[2] آمد. طرز فکر سوئدی بر پایۀ «همه چیز در اعتدال». حالا روش شمال اروپاییِ دیگری باب شده به نام نیکسن[3] و آدم‌ها را مجهز می‌کند تا با این زندگیِ هر روز پرمشغله‌تر و غالباً پراسترس بجنگند. این روش هلندی، خیلی ساده بگویم، هیچ کاری نکردن است.
نیکسن چیست؟
کارولین همینگ می‌گوید: «واژۀ نیکسن در لغت یعنی هیچ کاری نکردن، ول معطل بودن یا انجام یک کار بی‌خود». همینگ مدیرعامل يك مركز کوچینک در هلند به نام کانون CSRاست که کارش کمک به مراجعان برای مدیریت استرس و توان‌بخشی به کسانی است که دچار فرسودگی روحی شده‌اند. او می‌گوید نیکسن می‌تواند کارهای ساده‌ای مثل چرخیدن در اطراف، نگاه کردن به دور و بر و موسیقی گوش کردن باشد، «به شرط آن‌که بدون هدف باشند» و به منظور مفید بودن یا به دست آوردن چیز خاصی انجامشان ندهیم.
به قول رات وین‌هاون، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه اراسموس روتردام در هلند و پژوهش‌گرِ خوشبختی، این‌طور در نظر بگیرید که «فقط روی یک صندلی بنشینی. یا فقط از پنجره به بیرون نگاه کنی». ذهن‌آگاهی می‌گوید در لحظه حاضر باش. نیکسن اما می‌گوید لحظاتی را برای خود دست و پا کن و فقط باش. روی کاری متمرکز نشو، بگذار ذهنت رها باشد.
وین‌هاون می‌گوید: «ما باید زمانی را برای آسودن و استراحت کردن داشته باشیم و این استراحت می‌تواند با فعالیتی آسان و نیمه هشیارانه مثل بافتنی همراه باشد. یکی از جنبه‌های «هنر زندگی کردن» این است که شیوه‌هایی برای استراحت و آسودگی پیدا کنید که بیش از همه با شرایط شما سازگار است». لزوماً یک رویکرد واحدِ مناسب برای همه وجود ندارد. بلکه شمایید که از طریق آزمون و خطا کشف می‌کنید که چه گونه رفتاری بیشترین اثربخشی را برایتان دارد.
نیکسن چه خوبی‌هایی می‌تواند داشته باشد؟
همینگ می‌گوید پیش از این در هلند نیکسن را به اسم این‌که تنبلی است یا ضد مفید و پربار بودن است کنار گذاشتند. اما همین‌که سطح استرس و فشار در آمریکا و جهان بالا رفت و عواقب شدید آن از قبیل فرسودگیِ روحی از جانب جوامع پزشکی جدی گرفته شد نیکسن هم هر روز بیشتر شکل و قالب هنری برای مبارزه با این شرایط را پیدا کرد.
ایو اکمان مسئول آموزش مرکز علم برتر[4] در دانشگاه کالیفرنیا در برکلی می‌گوید: «همه به دنبال راهی برای آسایش هستند». او نام این استرس موجود در میان کوچک و بزرگ مردم آمریکا را توپ و تشر[5] گذاشته است.
اما اکمان که مطالعات او در زمینۀ استرس و فرسودگیِ روحی است معتقد است وقتی بحث به محاسن و فواید آهستگی و کاستن از شتاب می‌رسد شواهد و قراین فراوان‌اند. از مزایای روحی مثل کاهش اضطراب گرفته تا تأثیرات مثبت جسمی مثل کند شدن روند پیری و افزایش توانایی بدن در مقابله با یک سرماخوردگی شایع. این تأثیراتِ مثبت کافی است برای این‌که پر-جنب-و-جوش ترین و پرمشغله‌ترین آدم‌های دور و برمان هم به این فکر بیفتند که زمانی را به تمرین نیکسن اختصاص دهند.
به گفتۀ وین‌هاون یک حسن دیگر نیکسن این است که در جریانِ آن، ایده‌های جدید به ذهن می‌رسد. وین‌هاون علاوه بر آن‌چه پیش از این گفتیم رئیس دیتابیس جهانیِ خوشبختی (بایگانی پژوهش‌های مربوط به زندگیِ رضایت‌بخش) نیز هست. او می‌گوید: «مغز ما حتی در حالت نیکسن «یا هیچ کاری نکردن» همچنان مشغول پردازش اطلاعات است و از قدرت پردازشی که در اختیار دارد برای حل مسائل جاری بهره می‌برَد» و درنتیجه خلاقیت انسان ارتقا می‌یابد. ظهور و بروز این مطلب آن‌جاست که مثلاً در حال قدم زدن راه‌حلی تمام و کمال برای یک مشکل به ذهنمان خطور می‌کند. یا همین‌که در رؤیا و خیال هستیم یک ایدۀ فوق‌العادۀ کسب و کار، خودش را نشانمان می‌دهد.
مطالعات نشان می‌دهند انجام کارهای ساده که مغز را به حال خود می‌گذارد مهارت حل مسأله را پرورش می‌دهد و حتی توانایی چاره‌جویی برای موضوعاتی که قبلاً درموردشان به بن‌بست رسیده بودید را بالا می‌برَد.
مطالعه‌ای که در سال 2013 درمورد مزایا و معایب رها کردن ذهن انجام و در Frontiers in Psychology منتشر شد نشان داد رها کردن ذهن، باعث می‌شود انسان طرح‌هایی را برای رسیدن به اهدافش الهام بگیرد و کارهایی که باید انجام دهد تا در آینده به آن اهداف برسد در ذهن او شفاف شوند.
مردم چگونه نیکسن می‌کنند؟
هیچ کاری نکردن برای خیلی‌ها آن‌قدر ساده نیست که ظاهرش نشان می‌دهد. حتی ممکن است خیلی سخت باشد که مثلاً بی‌حرکت بنشینی و از پنجره به بیرون چشم بدوزی. همینگ می‌گوید کسی که عادت دارد کار خاصی را همیشه انجام دهد با هیچ کاری نکردن ممکن است در ابتدا کاملاً به هم بریزد. او به مراجعانش می‌گوید با روزی چند دقیقه نیکسن به ناراحتی پایان دهید و در هفته یک نصف روز را از هرگونه قرار ملاقات یا تعهد کاری خالی نگه دارید و به این ترتیب برای کارِ طولانی‌تر آماده شوید. می‌گوید: «جرأت رها کردن داشته باش. چیزی نمی‌شود. فقط اجازه می‌دهیم زندگی کارش را بکند و دقایقی ما را از همۀ اجبارها آزاد کند».
آسیب‌های احتمالی نیکسن چیست؟
اکمان می‌گوید بر اساس منابع علمی اگر ذهن را به مدت خیلی طولانی بی قید و بند رها کنید ممکن است به جای آن‌که تازه و سرحال شود برعکس در دام نشخوار فکری بیفتد و این می‌تواند تبعات جسمی هم داشته باشد. در پژوهش سال 2013 درمورد محاسن و معایب رها کردن ذهن، مشاهده شد که شرکت کنندگان تا 24 ساعت بعد از تمرین رهایی ذهن ضربان قلبشان بالا بود و شب بعد از تمرین دچار اختلال خواب شدند. البته پژوهش‌گران گوشزد می‌کنند که این نتایج آنیِ بعد از تمرین، نشان‌گر وضعیتِ بلندمدتِ احساسی افراد نیست و اتفاقاً خیال‌پروری –به‌ویژه دربارۀ خانواده و دوستان- احساس رضایت ایجاد می‌کند.
اکمان می‌گوید: «ما باید ذهنمان را طوری تربیت کنیم که بتواند خلاقانه و خیال پردازانه رها و شناور شود». به گفتۀ اکمان برای تمرین نیکسن می‌توانیم با کارهایی مثل نوشتن یک نامه یا قدم زدن شروع کنیم تا کم‌کم حالت موتورخاموشِ واقعی را تجربه کنیم.
به عقیدۀ وین‌هاون البته که نمی‌توان دائماً در حال نیکسن بود. نمی‌شود کلاً هیچ کاری نکرد. اما اگر بتوانیم در کنار یک سبک زندگی پویا و فعال لحظاتی را هم به بیکاری اختصاص دهیم آن وقت بیشترین بهره را از نیکسن خواهیم برد. وین‌هاون می‌گوید: «استراحت کردن کاراییِ مثبت دارد و استراحت بعد از فعالیت حال آدم را خوب می‌کند اما در بحث رضایت از زندگی نمی‌گوییم راه اصلیِ خوشبختی استراحت کردن است». او می‌گوید درواقع در یک مطالعه که سال 2016 روی بزرگسالان انجام شد معلوم شد افرادی که در فعالیت‌های پربازده مشارکت می‌کنند شادترند چون روابط اجتماعی قوی‌تر و احساس سودمند بودن دارند. تحقیقات همچنین ثابت کرد که از شادی، بهره‌وری به بار می‌آید. یعنی بین آسودگی، شادی و بهره‌وری ارتباط همبستگی وجود دارد.
به گفتۀ وین‌هاون خلاصۀ کلام این است که شما برای آسودگی و استراحت روش‌های مناسبِ خودتان را پیدا کنید. حالا خواه یک نوع انفعالِ پویا باشد خواه انجام کاری که برایتان عادت شده مثل بافتنی یا پیاده‌روی، با این شرط که این مجوز را برای خود صادر کنید که بدون هیچ هدف خاصی به صورت منظم تمرین نیکسن را انجام دهید.
[1] hygge
[2] lagom
[3] niksen
[4] Greater Good Science Center
[5] daunting
