مستند Indus Blues | آخرین فریاد برای نجات سازها

مستند Indus Blues، ساخته مستندساز جوان، جواد شریف، یک لذت-اندوهِ دیداری و شنیداری است؛ چیزی شبیه حوض کوچکی از آبِ خنک در سرزمینی که روز‌به‌روز خشک و تشنه‌تر می‌شود

نازنین باران
مستند Indus Blues جواد شریف موسیقی پاکستان

مستند Indus Blues، ساخته مستندساز جوان، جواد شریف، یک لذت-اندوهِ دیداری و شنیداری است؛ چیزی شبیه حوض کوچکی از آبِ خنک در سرزمینی که روز‌به‌روز خشک و تشنه‌تر می‌شود؛ ترکیبی‌ از چشم‌اندازهای طبیعیِ باشکوه پاکستان- از کوه‌های قراقرم شمالی تا خط ساحلی جنوبی- و مکان‌هایی با معماری‌ خیره‌کننده؛ و هم‌زمان نمایشی‌ غمگین از مرگِ تدریجیِ سازها و صداها و آوازهایی کم‌نظیر که برای عموم مردم نه ارزش دارند و نه به‌درستی شناخته‌شده‌اند.

 به‌هرحال، آن‌چه بیننده را عمیقاً متاثر می‌کند، شنیدن دردِ‌ دل اهالی هنر و سازنده‌های ساز است و این‌که چگونه آن‌ها توسط جامعه طرد و به کارهای غیراخلاقی متهم می‌شوند و همواره در معرض تهدید تروریست‌ها و افراط‌گراهای مذهبی قرار می‌گیرند.

تماشای مستند در یوتیوب

جواد شریف نشان‌مان می‌دهد چگونه ‌در سرزمینی پهناور با تمدنی چندهزارساله، یافتن یک‌ مکان عمومی امن برای نواختنِ موسیقیِ محلی دشوار است.

در یکی از سکانس‌‌های تکان‌دهندۀ فیلم، «اعجاز سرحدی» و پسری که او را با ساز ساکسوفون همراهی می‌کند مقابل یکی از مهم‌ترین دانشگاه‌های پاکستان در حال اجرا هستند؛ اجرای آنها توسط عده‌ای از مردم محلی و یک لباس‌شخصی که به نظر می‌‌رسد از متولیان جدید فرهنگ است متوقف می‌شود. این فرد در پاسخ به Arieb Azhar ترانه‌سرا و خواننده سرشناس که می‌گوید مستند ‌نکردن زندگی و هنرِ آخرین نوازنده زندۀ ساز ساریندا (Sarinda) در پاکستان بی‌عدالتی در حق فرهنگ آن‌هاست، با لحنی تمسخرآمیز و متفرعنانه، می‌گوید: «این اصلاً فرهنگ ما نیست».

جواد شریف با تلفیق ماهرانۀ منظره‌هایی زیبا و ساز‌هایی با صداهای منحصر‌به‌فرد این مستند را به اثری زیبایی‌شناسانه بدل کرده ‌است. با این‌حال، اندوهْ آن‌جا بیننده را تسخیر می‌کند که در‌می‌یابد چگونه در عصر مدرن، در حالی‌که صنعت موسیقی به لطف حمایت‌های مالی کمپانی‌های بزرگ و پلتفرم‌های بِرَند‌دار در حال رونق ‌‌است، سنت‌‌های موسیقی فولکلور محلی پاکستان، بی‌صدا، در بسترِ مرگ است.

این مستند شاید آخرین فریادِ کمک برای نجاتِ سازها و صداهایی‌ست که در حال محو‌ شدن از چهرۀ فرهنگ این سرزمین است.