موسیقی متن فیلم parasite | فیلم برگزیده اسکار 2020

جونگ جی-ایل: انگل | موسیقی متن فیلم parasite

نوشته: Venessa Ague | مترجم: papyrus

تضاد(contrast) موسیقایی غیره‌­‌منتظره‌­ای در موزیک متن جونگ جی-ایل وجود دارد که آن­‌چه را در پس ظاهر شخصیت­‌‌ها پنهان است برملا می‌­کند و پیوسته احساس شک و تردید را برمی‌­انگیزد.

آفتاب اتاق بِژی‌رنگ را روشن کرده­‌است؛ جوراب­‌ها از گیره سقفی آویزانند و کیم کی-وو را می‌­بینیم که ناگهان متوجه می­‌شود وایفای مجانی‌­شان رمزدار شده‌­است. پیانوی جهنده و سبک­‌بال و ضربه­‌های ناقوسی، سربه‌سرِ این کشف‌ او می‌­گذارند . این­‌جا برای اولین بار، اَنگلِ بونگ جو-هو زیر دندان‌­مان مزه می­‌کند. فیلمی­ تلخ و طعنه‌­آمیز در ژانر ترکیبی که تلاش مذبوحانۀ خانواده کیم را برای نفوذ به درون خانواده‌­ای متمول نشان می­‌دهد و از این رهگذر، تصویری آزاردهنده از فاصلۀ طبقاتی ترسیم می­‌کند. موسیقی جونگ جی-ایل با آفرینش تضادی غیرمنتظره، مهرورزی و خشونت را در تعادلی زیبا قرار می‌­دهد و پیوسته احساس شک و تردید را برمی‌­انگیزد.

جونگ پیش از این در 2017، موسیقی فیلم “اوکجا” را برای بونگ می­‌سازد. و زمینه‌­ای شلوغ و پرهیاهو می­‌بخشد به ماجرای تلاش‌­های دختری که می‌­خواهد حیوان عظیم­‌الجثه ­ای را که یار محبوبش است نجات دهد. نگاه هر دو فیلم، به تبعیض­‌‌های نظام سرمایه­‌داری­‌ست؛ اما در موسیقی فیلم parasite ، تاکید جونگ بر قالب‌­های ناهمگون است. مسیر پرآشوب فیلم شروع می­‌شود و زود از همان “opening”، احساس امیدواری شروع به تحلیل رفتن می‌­کند. جونگ، قطعات شاد ارکسترال را کنار تصنیف‌­های (ballads) غم‌­افزای پیانو مي‌‌نشاند و نغمه­‌های لطیف و ملایم را در کنار گلیساندوی[1] ویولن که گرده­‌ات را می­‌لرزاند و به اين ترتيب صداهايي شوم مي­آفریند تا آن­‌چه را در پس ظاهر شخصیت­‌ها پنهان است برملا کند. موسيقي فيلم از قطعات دل­انگیز آغازینی مثل “MR. Yoon and Park” می­‌گذرد و به قطعه ترسناک و دوزخی “”The Hellgate می‌­رسد. شوخی نیش­‌دار بدل به جنگ و نفاق می­‌شود.

قطعات نخستین، بیشتر متن هستند تا آهنگ و بدون همراهی تصاویرشان بسیار پراکنده‌اند.”Conciliation l” کمتر به سمت هدف پیش می‌­رود و زخمه زدن‌­های[2] سنگین بر سیم‌­ها در”Plum Juice” به تنهایی کمتر حاوی پیامی از کل اثر هستند. اما در ” The Belt Of Faith”، موسيقي متن، شكل خود را نشان مي­‌دهد. ­سوئیتی مجلل که تناوب و یک­‌درمیانی جملات باشکوه ارکسترال و تک­‌نوازی (solo) است. تم باروکی‌­اش چهار فصل ویوالدی را تداعی می‌­کند و رو به سوی اوجی ملودراماتیک دارد. در “Moon Gwang Left” موسیقی متن فوراً به پیانوی عبوس برمی­گردد و به درون واقعیتی سیاه‌­‌تر فروکش می‌­‌کند.

با نزدیک شدن شبحِ شومِ پایان فیلم، هم‌­جواری قالب‌­های متضاد موسیقی هم تنگ­‌تر می‌­شود. “The Fronal Lobe Of Ki Taek” ابتدا آرام و متین به نظر می‌­رسد اما با ترکیب بدشگونش از پیانو و ساز زهی، عصبی و لرزان است. “It Is Sunday Morning” آواز غنایی خاطره­‌انگیزی­‌ست با نیش و کنایۀ پرقدرت. تا اینکه سازهای زهی با اصوات درهم ریخته و اخطاردهنده وارد می‌­شوند. در “Blood And Sword” سرانجام موسیقی به کام ترس فرومی‌­رود. خانواده کیم با فاجعه رخ به رخ می‌­شود. در پس اصوات سنگین و وهم‌­انگیز، نغمۀ دردناک ویولن سوت می‌کشد و سازهای زهی با دسته اصوات رنجور و زخمی همنوازی می‌کنند که یادآور پندرسکی و صدای دلخراش کشیدن چوب آرشه بر سیم‌­هاست.

نگاه آخر را به زندگی روزمره کی-وو می‌­اندازیم و تیتراژ ظاهر می­‌شود. در “Soju One Glass”، چوی وو-شیک هنرپیشه، ترانه­ می‌­خواند -این ترانه را بونگ نوشته‌­است- و جنگیدن­‌های هرروزۀ کاراکتر را شرح می­‌دهد. او از شرایط نکبت­‌بارش می­‌گوید و از این سو نت‌­های رقصان و سرزنده و تک­‌نوازی گیتار الکتریک، فضا را تلطیف می‌­کنند. این را شاید ناهمگونی موسیقایی به حساب آورند اما صرفاً آخرین تلنگر است که چگونه خوش­‌بینی مطلق و بی‌قید و شرط آماده است که جای خود را به واقعیت زمخت و خشن ببازد. پیچ و خم‌­های موسیقی جونگ هم مانند داستان فیلم بونگ، مسیری دوار می‌­سازد تا باز به همان جای غریب آشنا برگردد.

پاورقی­‌

1. glissando یا سُرِش نغمه­‌ای، فنی در اجرای موسیقی است که در آن، نوازنده محدوده‌­ای صوتی را به صورت سُراندن و با گذر از همۀ نغمه‌­های قابل اجرای یک ساز در آن محدوده اجرا می‌کند. اجرای آن بر روی ساز با سُرانیدن انگشت در طول سیم از پایین به بالا یا به عکس انجام می­‌شود. در سُرِش نغمه‌­ای، روش اجرای گام به صورتی‌­ست که هر نت به نت قبلی یا بعدی آن چسبیده باشد. منبع: ویکی پدیا
2. Col legno  (زخمه زدن بر سیم‌­ها)، در سازهای زهی کمانی به معنای آن است که به جای موی آرشه با چوب آن بنوازند.