یک سال همراه با آرو پارت – انسانی جسور، متواضع و اصیل

[box type=”shadow” align=”” class=”” width=””]آرو پارت (Arvo Part) به فراری بودن از رسانه‌ها مشهور است. پس چه می­شود که گونتر اتلن (کارگردان آلمانی) دربارۀ این آهنگ‌ساز فیلم می­سازد؟ او از آرو پارت چه می­داند؟[/box]
گونتر اتلن (+) 30 اکتبر 2015 مترجم: پاپیروس
“منو ببخشید؛ من نمی­تونم زیاد براتون سخن‌سرایی کنم. من آهنگ‌ساز هستم و حرفامو با موسیقی بیان می­کنم”. این جمله‌ای بود که آرو پارت سخنرانی خود را در فوریه 2015 در واتیکان با آن آغاز کرد. شورای فرهنگی اسقفان از آرو پارت ، آهنگ‌ساز استونیایی، برای سخنرانی در نشست همگانی خود با موضوع نقش زنان در کلیسای کاتولیک دعوت کرده بود. این سخنرانی که ما هم در فیلم خود به نام “The Lost Paradise” آن را نشان داده­ایم بسیار درخشان بود. هرچند که پارت با همان جملۀ اول خود اعلام کرد که از سخنرانی کردن خوشش نمی­آید و ترجیح می­دهد که موسیقی‌اش به جای او حرف بزند و همین اتفاق هم افتاد. در حقیقت موسیقی پارت دربارۀ او به عنوان آهنگساز و دیدگاهش نسبت به جهان حرف‌های فوق‌العادۀ زیادی برای گفتن دارد. آثار او همیشه مرا شیفته خود می­کنند. می‌توانید اسمش را بگذارید عشق در شنیدن اول. از همان وقت و تا امروز هنوز نمی­توانم علت این شیفتگی را با کلمات توضیح بدم. اما یک چیز واضح هست و آن اینکه کافی­ست فقط چند میزان از یکی از قطعات او را بشنوید تا فورا متوجه شوید که چه چیز ناب و ویژه‌ای­ست.

[button color=”red” size=”small” link=”https://www.youtube.com/watch?v=yGgRII0RwmU” icon=”” target=”true”]مستند بهشت گمشده [/button]

فکر ساختن فیلمی دربارۀ آرو پارت، اولین بار در 1997 به ذهن من رسید. بعد از مدت‌ها، سال گذشته وقتی که یک شبکه تلویزیونی استونیایی، ایدۀ تهیه مستندی دربارۀ آرو پارت بر اساس تئاتر موزیکال او به نام “Adam’s passion” که رابرت ویلسون آن را کارگردانی کرده بود را با پاول اسماکزی تهیه‌کننده مطرح کرد این رویای دیرینه من نیز سرانجام به واقعیت پیوست. اما چطور میشه دربارۀ کسی فیلم ساخت که ماخوذ‌ به حیا بودن او زبان‌زد است و هرگونه ارتباط با رسانه‌ها را پس می­زند. ما خیلی زود فهمیدیم که چارۀ کار مرور زمان است و صبر و بردباری. آرو پارت از همان ابتدا با سعه صدر فراوان برخورد کرد اما برنامه کاری‌اش پر بود. بخصوص این روزها که هشتادمین سالگرد تولدش را می­گذراند. کم‌کم فهمیدیم که در مورد کسی مثل پارت باید منتظر باشیم تا زمان مناسب فرا برسد. یک برنامه‌ریزی طولانی مدت کار آسانی نیست و نتایج دلخواه سرانجام خود به خود به دست می­آیند.
بنابراین اولین اکران جهانی Adam’s passion”” در محل سابق یک کارخانه تولید زیردریایی در شهر تالین روی صحنه رفت و بازتاب خارجی آن فوق العاده بود. پارت تا چندین سال شدیدا با موضوع این نمایش درگیر بود. نمایش شروع شد و ما می­توانستیم کم‌کم از طریق آن به پارت نزدیک شویم و از همان­جا به دنبال او تا ترکیه و واتیکان می­رفتیم. هرچه از تالین دورتر می­شدیم به شخصیت فردی پارت نزدیک‌تر می­شدیم و در طول این سفر کذایی همانطور که درونمایۀ نمایش را می‌شکافتیم و جلو می­رفتیم در دنیای بیوگرافی پارت نیز پیش می­افتادیم. در این مسیر، تاثیر مساعدت‌های همراهانی مثل تونو کالجاست، سوفیا گوبیادلینا، پاول هیلیر و گیدون کرمر غیر قابل انکار است.
در طول فیلم برداری کم کم دیدیم که آرو پارت هم صحبت می­کند به شرط آن­که به وقتش باشد و پای موضوعی هم در میان باشد که برای او اهمیت دارد. پارت انسانی ست که محیط اطراف خود را هشیارانه و با چشم باز می­بیند. او به خوبی میداند که چه اقدامی جواب می­دهد و چه کاری بی فایده است. پارت بی عدالتی ها و ناموزونی های جهان امروز ما را می­بیند و بار ها و بار ها از لحاظ سیاسی موضع می­گیرد؛ با این وجود این رفتار های او جنبه سیاسی ندارد؛ بلکه عمیقا انسان دوستانه است.
برای شناختن پارت، دانستن اینکه او یک فرد مذهبی است ضروری است. لازم نیست حتما مذهبی باشید تا بتوانید موسیقی او را گوش کنید. همانطور که لازم نیست مذهبی باشید تا موسیقی باخ را درک کنید. اما در صورتی که بخواهید به شکل ساختارگرایانه و بنیادی آثار او را بفهمید، اطلاع داشتن از عقاید او، معنای متن‌هایی که برای آهنگ‌هایش انتخاب می­کند و تسلیم و مطیع بودن او در برابر پیام موجود در آثارش به شما کمک خواهد کرد. او عميقا متواضع است. تواضعی که باعث می­شود همان سنت باخ را دنبال کند: “در ستایش پروردگار”. این کار مستلزم شجاعت است. یک هنرمند معتقد خود را در معرض آسیب قرار می­دهد. پارت در طول زندگی خود از جوانب مختلف مورد حمله قرار گرفت. چه از سوی احزاب سیاسی در دورۀ اتحاد جماهیر شوروی و چه بعد از مهاجرتش به غرب از سوی نمایندگان مکاتب مدرن. چنین آهنگ‌سازِ بزرگی که اینگونه اصیل و راستین، راه خود را بی هیچ تسامحی دنبال می­کند، تعظیم کردنی­ست. ما اگر توانسته باشیم بخش کوچکی از این اصالت او را در فیلم خود به تصویر بکشیم به هدف خود دست یافته‌ایم.