آلبوم گذر از پیمان یزدانیان، ردپایی بر برف
آلبوم موسیقی گذر | پیمان یزدانیان | نشر هرمس (۱۳۸۵)
آلبوم «گذر» (Crossing) یکی از شاخص‌ترین آثار پیمان یزدانیان، آهنگساز برجسته‌ی موسیقی فیلم در ایران است؛ مجموعه‌ای از موسیقی‌های او برای چهار فیلم مهم سینمای ایران:
- گاهی به آسمان نگاه کن (کمال تبریزی، ۱۳۸۲)
- چهارشنبه‌سوری (اصغر فرهادی، ۱۳۸۴)
- سیمای زنی در دوردست (علی مصفا، ۱۳۸۳)
- پرنده‌باز کوچک (رهبر قنبری، ۱۳۸۱)
یزدانیان در دفترچه‌ی آلبوم می‌نویسد:
«هر فیلم یک زندگی است و نوشتن موسیقی برای فیلم چیزی ورای یک تجربه‌ی کاری… که باری دیگر زیستن است، با اندیشه‌ای دیگر و سرنوشتی متفاوت. هر بار فرصتی تازه برای گذر از تجربه‌ای جدید و از زندگی به زندگی بعدی.»
در این عبارت کلیدواژه‌ی «گذر» معنا می‌یابد: نه فقط گذر از فیلمی به فیلم دیگر، بلکه گذر از جهان زیستیِ هر اثر به جهان درونی بعدی. موسیقی در اینجا زبان انتقال است؛ پلی میان تجربه‌های زیسته، و میان واقعیت‌های عینی و ذهنی سینما.
جهان موسیقایی آلبوم
آلبوم گذر شامل ۲۴ قطعه است که در مجموع حدود ۴۶ دقیقه زمان دارد. یزدانیان در این مجموعه از ترکیب سازهای زهی، پیانو، بادی و سازهای الکترونیک استفاده کرده است.
در فهرست نوازندگان چهره‌های برجسته‌ای دیده می‌شود:
ارسلان کامکار (ویلن و ویولا)، بهدیا کیاراس، مجید اسماعیلی (ویولنسل)، رضا اسگرزاده (دودوک، آکاردئون، پرکاشن)، فرهاد عاصدیان (بیس تار)، پدرام فلسفی (گیتار کلاسیک)، بابک آخوندی (گیتار الکتریک) و دیگران. ضبط، میکس و مسترینگ نیز با همکاری رضا اسگرزاده و کیارش علیمی انجام شده است.
در این مجموعه، موسیقی‌های هر فیلم ضمن حفظ روح کلی خود، در بستری تازه بازخوانی شده‌اند. فضای مینیمال، پیانوی آرام اما پرقدرت، و بافت‌های صوتی مه‌آلودی که خاص آثار یزدانیان است، باعث می‌شود شنونده حتی بدون دیدن فیلم‌ها نیز در جریان احساسی اثر غوطه‌ور شود.
عبور از تصویر به صدا
در فیلم گاهی به آسمان نگاه کن، موسیقی یزدانیان یادآور پرسه‌ی روحانی انسان‌هایی است که از جنگ بازگشته‌اند، اما هنوز در جست‌وجوی معنا هستند. قطعات کوتاه، تکرارشونده و خلسه‌آورند؛ انگار پژواکی از دعا یا زمزمه‌ی ناتمام‌اند.
در چهارشنبه‌سوری، لحن موسیقی کمی شهری‌تر و پرتنش‌تر می‌شود. ملودی‌های شکسته و فضای مبهم، درونیات شخصیت‌ها را آشکار می‌کند؛ جایی میان شک، عشق، و اضطراب روزمره.
در سیمای زنی در دوردست، موسیقی به قلمرو خیال و وهم می‌رسد. پیانو و سازهای زهی با ظرافتی شاعرانه، حس جست‌وجوی مردی را در میان صداها و خاطرات به تصویر می‌کشند. قطعه‌ی «در رؤیای پروانه» از زیباترین لحظات آلبوم است، پرواز لطیف و شکننده‌ای از دل تاریکی.
و در پرنده‌باز کوچک، موسیقی بار دیگر به جهان کودکی و معصومیت بازمی‌گردد. دودوکِ اندوه‌ناک رضا اسگرزاده در کنار پیانوی ملایم، صدای پرنده‌ای را تداعی می‌کند که میان آزادی و اسارت در نوسان است.
معنا و عنوان
«گذر» تنها نام آلبوم نیست، بلکه توصیف جهان هنری پیمان یزدانیان است. آثار او در مرز میان موسیقی فیلم و موسیقی مستقل حرکت می‌کنند؛ نه صرفاً در خدمت تصویر، و نه جدا از آن. یزدانیان در هر قطعه، ردپایی از سکوت و تأمل را بر جای می‌گذارد، نوعی توقف در میانه‌ی حرکت، که به شنونده امکان می‌دهد میان دو زندگی بایستد و عبور را بشنود.
درباره‌ی آهنگساز
پیمان یزدانیان (متولد ۱۳۴۸، تهران) از شش‌سالگی نواختن پیانو را آغاز کرد و زیر نظر فرمان بهبود آموزش دید. او در مهندسی صنعتی از دانشگاه صنعتی شریف فارغ‌التحصیل شد و سپس در مسترکلاس‌هایی با گِرهارد گِرش‌تِل‌مایر و ارنست هوتزل در اروپا شرکت کرد.
یزدانیان تاکنون بیش از چهل قطعه برای پیانو و ده‌ها موسیقی متن فیلم ساخته و جوایز متعددی از جشنواره‌های بین‌المللی کسب کرده است — از جمله جایزه‌ی بهترین موسیقی متن در جشنواره‌ی فیلم المپیا (یونان، ۲۰۰۲) برای پرنده‌باز کوچک.
او در کنار آثار سینمایی، چند آلبوم مستقل از جمله Themes (۱۳۸۱)، Second Take (۱۳۸۳) و Gozar (۱۳۸۵) را با همکاری نشر هرمس منتشر کرده است.
«گذر» بیش از آنکه مجموعه‌ای از موسیقی فیلم باشد، نوعی دفتر خاطرات صوتی است؛ سفر میان چهار جهانِ متفاوتِ سینمای ایران و عبور از تجربه‌ای انسانی به تجربه‌ای دیگر. موسیقی یزدانیان در این آلبوم میان واقعیت و خیال، میان غم و روشنایی، در نوسان است — همان نقطه‌ی ظریفی که خود او از آن سخن می‌گوید:
«جایی که آثار از این نقطه‌ی مشترک گذر می‌کنند، همچون رد پایی بر برف…»
