مستند ساز | سفر موسیقایی از برلین تا خراسان

در مستند ساز ، پِترا به دنبال ریشه‌های سازش از برلین تا خراسان سفر می‌کند | محمدناصر ریحانی

پترا، دختری زادۀ شهر وین اتریش از مادری لهستانی و پدری اهل کشور چک، سفری به درازای پنج هزار کیلومتر از شهر برلین آغاز می‌کند تا نشانی از مادر ساز باغلاما در فرهنگ و موسیقی اروپای شرقی و خاورمیانه بیابد. او به دیدار نوازندگان بوسنیایی می‌رود تا حکایت سازشان را جویا شود. از استانبول دریچه‌ای به قلب موسیقی می‌گشاید و نوای باغلاما را در چهارگوش شهر می‌شنود. حکایت ساز را از زبان اردال ارزینجان(+) جویا می‌شود، او نشان از عنصر نهان ساز در بیان عصیان آدمی می‌دهد. سفرش را تا آناتولی ترکیه پی می‌گیرد و به دیدار آرامگاه عاشیق ویسل، یکه‌تاز عاشیقان آن دیار می رود. در دل کوه‌های بلند و آب‌های روان آناتولی، ساز را هم راز، آیین و یار غمگسار و الهام‌بخش روزمره‌شان می‌یابد. طنینِ ساز را بر فراز قله‌های قفقاز از قول آذربایجان می‌شنود و در نهایت راه به مهد دوتار و تنبور می‌برد. سرزمینی که در آن، قدمت ساز به هنگام دمیده شدن روح در کالبد انسان باز می‌گردد. حکایت و نوای تنبور را از قول استاد شهریاری (+) می‌شنود. در آخر گوش به سوز نغمه و ساز دوتار بخشی محمد یوسفی در بلندی‌ها شمال خراسان می‌سپارد و سفرش به انجام می‌رسد.

مستند “ساز”، روایتگر یک سفر موسیقیایی برای کشف رمز و راز موسیقی توسط اشتفان تالوی (Stephan Talneau) و پترا ناختمانوا (Petra Nachtmanova) است. این مستند گوشه‌ای از سرگذشت مردمان اروپای شرقی و خاورمیانه را از دریچۀ موسیقی کاوش می‌کند تا نشان دهد چگونه موسیقی، هیچ مرز سیاسی، ملیت، نژاد، جنسیت، آیین و زبانی نمی‌شناسد. بعد از تماشای این مستند، بهتر می‌توان به نقش موسیقی در بازگو کردن میل سرشار آدمی به جستجوی معنا و زیبایی زندگی پی برد.