پروژه آکسان ، تاکید بر موسیقی مستقل

مجله فرهنگی اورسی
فرهاد مهراد بازخوانی سالگرد فوت فرهاد

پروژه آکسان تلاش می‌کند تا دغدغۀ هنرمند را از حواشی به سمت خود هنر ببرد.

دی‌ماه 97 پروژۀ «آکسان» با همکاری مشترک مجلۀ فرهنگی اورسی(owrsi.com)  و پلت‌فرم داربست شکل گرفت. تاکیدِ این پروژه بر تسهیل روند اجرا و فراهم آوردن این بستر است. بستری که گروه‌ها، بتوانند داستان خودشان را با هنرشان نقل کنند. همکاری اورسی و داربست با هنرمندان، قرار نیست به نام یا مکان جغرافیاییِ خاصی محدود شود. چرا که شاید در هر زمان و مکانی، امکان یک اجرای راحت فراهم شود.

 طی شش ماه فعالیت این پروژه، آکسان به‌صورت فصلی جلو رفته و در مجموع در سه دوره برگزاری آن 13 اجرای موسیقی انجام شده و فرصتی پیش آمده تا گروه‌ها و هنرمند‌های مختلف از شهرهای متفاوت موسیقی خودشان را ارائه کنند.

آکسان شماره 4 ( شهریور 98)

گرم و زنده، بر شن‌های تابستان | بازخوانی آهنگ‌های فرهاد در هفدهمین سالگرد نبودنش
فرهاد مهراد در ایران آغازگرِ فصلی تازه از آوازخوانی بود. جدا از هنر و موسیقی‌اش، در مقام یک انسان هم فردی‌ست که تاثیرش همیشه باقی خواهد ماند.
در آکسانِ شماره ۴ (پروژه مشترکِ اورسی و پلت‌فرم داربست)، به‌مناسبتِ هفدهمین سالگردِ نبودنش، هنرمندان مختلف تعدادی از آهنگ‌هایش را بازخوانی خواهند کرد تا قصه‌ی بی‌انتهای فرهاد برایمان تجدید شود.
جمعه( ۸ شهریور) پیتر پیرحسین‌لو، مصطفی سرایی، نوید اربابیان، عماد لشگری، ماهان فرزاد، حامد حسین‌زاده، داریوش آذر، مرجان مدرس و ماکان اشگواری به‌یاد فرهاد به اجرا خواهند پرداخت.

آکسان 1 (دی‌ماه 97)

گروه سه‌پنج | موسیقی بلوزِ شیرازی

گروه «سه‌پنج » تازه تاسیس است اما اعضای آن سال‌ها در فضای موسیقی مشغول به کار بوده‌اند. طی این  چند سال‌ خیلی از دوستان هم‌سازشان، ترجیح دادند مسیر جدیدی را برای زندگی خود انتخاب کنند. اما در نهایت پنج عضو فعلیِ گروه ماندند و فعالیت خود را در موسیقی ادامه دادند. اولین آهنگ اجرایشان، «برگرد خونه» هم حکایت همین رفتن‌هاست. اکثر ترانه‌های گروه را امیر میرزایی می‌نویسد. یکی از همان دوستانی که مهاجرت کرده ولی هنوز ارتباطش را حفظ کرده و همچنان با گروه همکاری می‌کند. در ادامۀ اجرا هم آهنگ‌های دیگری شنیدیم که گاه بر موسیقی بلوز نشسته بودند و یا ترانه‌های پاپ قدیمی بودند که «سه‌پنج» با تنظیمی متفاوت آنها را اجرا می‌کرد.

آکسان 2 (اسفند 97)

دورۀ دومِ اجراها هم در راستای هدفی که «آکسان» دنبال می‌کند، عمدتاً به هنرمندانی اختصاص داشت که خارج از تهران فعالیت خودشان را دنبال می‌کنند. این موضوع از دو جهت حائز اهمیت است. از این نظر که گروه‌ها فرصت خروج از شهر خودشان را پیدا می‌کنند و در مسیری که در ذهن‌شان است رشد می‌نمایند و مورد دوم اینکه، مخاطبِ موسیقی ساکن تهران، جنس جدیدی از موسیقی که از دلِ زیست در محیطی دیگر است را تجربه می‌کند و همین موضوع به تاثیری دوطرفه منجر خواهد شد.

نوید اربابیان | فولک‌راک خراسان

در روز اول، «نوید اربابیان» که مدت زیادی اجرایی را در فضای عمومی برگزار نکرده بود، همراه با دو نوازندۀ همراهش، امیر راحتی و رضا آرشام دور دومِ اجراهای آکسان را شروع کرد. نوید اربابیان از قدیمی‌های موسیقیِ آلترناتیو به حساب می‌آید. سابقۀ فعالیت او به زمانی برمی‌گردد که همراه با محسن نامجو و عبدی بهروان‌فر در مشهد، گروه «ماد» را داشتند. نوید شاید جزء معدود موزیسین‌های ‌آن نسل باشد که در ایران مانده و همچنان به فعالیت موسیقی‌اش به صورت جدی ادامه می‌دهد. هرچند که بعد از انتشار آلبومِ «خط خنده‌ش» و چند رونمایی و اجرا، غالباً در خلوت و تنهایی به موسیقی پرداخته است. در این اجرای سه‌نفره که متشکل از سه گیتار کلاسیک بود آهنگ‌هایی از کارهای قدیمی و جدید نوید اربابیان و همینطور قطعاتی فولک با آکومپانیمان متفاوت و هارمونی‌های خاصِ سبک او اجرا شد و در نهایت اجرایی ملودیک و دلنشین با فضایی آرام را به گوش مخاطب رساند.

پروژه آکسان نوید اربابیان امیر راحتی فولک راک مشهد

کلوپ موسیقی شیراز

کلوپ موسیقی در طولِ سه سال گذشته، با تمرین و تولید مداوم پروژه‌های متعددی را ایجاد کرده‌است‌. تشکیل کلوپ موسیقی پاسخی طبیعی بوده به نیاز هنرمندان شیراز تا تبدیل شود به مکانی برای نوازنده‌ها و آهنگسازها تا دور هم جمع شوند و کار تولید کنند. هر روز کار و آخر هفته اجرا. حاصل این دورهمی تاکنون ۱۴ گروه و ۱۲ آلبوم تولید شده و یا در دست تولید بوده است.

گروه سپهر دانش | راک فارسی از دل شیراز

در سانس دوم همان روز «سپهر دانش» همراه با گروهش که از هنرمندانِ کلوپ موسیقی شیراز تشکیل شده، برنامه‌ی روز اول را کامل کردند. شکل‌گیری گروه «سپهر دانش» نتیجۀ چند سال بالا و پایین کردن آهنگ‌هایی است که خود سپهر ساخته و بر روی آن‌ها ترانه‌هایی فارسی قرار داده و حاصل این چند سال تمرین گروهی آلبومی بوده که در این کنسرت اجرا شد. سپهر برای آهنگ‌هایی که ساخته ترانه‌های فارسی نوشته و «محسن حیدری» این آهنگ‌ها را تنظیم کرده و حاصل کار چیزی در آمده که اسمش را می‌توان راک فارسیِ اصیل گذاشت. در این اجرا غیر از آواز و گیتارِ کلاسیکِ سپهر دانش، صدای گیتار الکتریکِ محسن حیدری، گیتار بیس پرهام پیمان‌پور و درامز امیرحسین ترابی را شنیدیم.

در دور دوم اجراهای آکسان سه گروه از کلوپ موسیقی به تهران آمده بودند تا به اجرا بپردازند. «تریومریو» هم پروژه‌ای از کلوپ موسیقی‌ست. علاوه بر محسن حیدری آهنگساز و نوازنده‌ی گیتار، افشین مطلق‌فرد با پیانو و سینتی‌سایزر و فرشاد یاریار با درامز او را در این تریو همراهی می‌کردند. آلبوم دوم «تریو‌مریو» به نام «صنایع الکترونیک» (بعد از آلبوم اول با نام «آهنگ‌های موسا») قطعه‌ای‌‌ست در ۳ اپیزود که در روز دوم آکسان اجرا و هم‌زمان این آلبوم در مجموعه داربست رونمایی شد.

گروه سیریا | راویِ ریتم و آواز بوشهر

روز چهارشنبه (۱۵ اسفند) گروه «سیریا» در سانس اول حال و هوای جدیدی از موسیقی بوشهر را ارائه کرد. و در سانس دوم «تریو مریو۲» از کلوپ موسیقی شیراز به اجرای «صنایع الکترونیک» خواهد پرداخت.

گروه «سیریا» با تجربه‌ی فضای جدید و به‌روز، روایت‌گرِ فرم متفاوتی از موسیقی بوشهر است. اسم گروه از واژه‌ای گرفته شده که در زمان قاجار برای اهالی موسیقی استفاده می‌شده است و در ترانه‌های عامیانه از آن برای جمع کردن مردم به دور هم استفاده می‌کرده‌اند. موسیقی «سیریا» شاید در سبک پاپ بگنجد، اما تمام تلاش خودش را دارد که در کنار جذب حداکثر مخاطب، آن‌ها را با تصویرسازی‌ و روایت‌های درست به عمق ببرد.

سیریا پروژه‌ای را تحت عنوان «میز دوتایی» آغاز کرده که امیدوار است این قطعات را تا پایان سال به تدریج منتشر کند.

تیم‌میم | راک استاد رضا

روز پنجشنبه (۱۶ اسفند)، روز آخر، ابتدا «محسن حیدری» با همراهی گروه «تیم میم۲» از کلوپ موسیقی شیراز قطعاتی از پروژه‌ی جذاب «راک استاد رضا» را اجرا کردند. در گروه «تیم‌میم» محسن حیدری علاوه بر نوازندگی گیتار، آواز فارسی را با سبک و سیاق خودش میخواند و افشین مطلق‌فرد با پیانو و سینت، نیما پورعلی گیتارالکتریک، پرهام پیمان‌پور گیتار بیس و فرشاد یاریار با درامز او را همراهی می‌کنند. تیم‌میم از پروژه‌های جذاب کلوپ موسیقی شیراز است.

پس از آلبوم اولِ تیم‌میم به نام «رودخانه‌ی خشک»، آلبوم «راکِ استادرضا» دومین پروژه‌ی محسن حیدری در قالب گروه تیم‌میم است که حول اشعارِ شاعر و متفکر معاصر رضا زاهد شکل گرفته است.

آکسان 3 (تیرماه 98)

دوره سوم آکسان در بازه زمانی دوازده تیرماه تا چهاردهم تیرماه برگزار شد و در قالب پنج اجرا با سبک‌های متنوع صورت گرفت.

مُرتی عزیززاده | عاشقانه‌های جنوبی

شب اول مُرتی عزیززاده، موزیسین و خوانندۀ بوشهری به‌صورت انفرادی با گیتار و آواز به اجرا پرداخت و مخاطب را با ریتم، آواز و عاشقانه‌های جنوبی‌اش همراه کرد. مُرتی آهنگی به اسم «گَرگور» را به‌عنوان اولین قطعه، انتخاب نموده بود. گَرگور وسیله‌ای برای ماهیگیری‌ست که به صورت استعاری در این ترانه استفاده شده بود و شرایط جامعه را ترسیم می‌کرد. جدا از کارهایی که فضای آرام و به‌نسبت احساسی و عاشقانه داشتند، قطعاتی ریتمیک‌ هم اجرا شد که مخاطب در ایجاد ریتم و پر کردن فضای آنها دخیل بود. مُرتی عزیززاده در طول برنامه به یاد پدرش، «خِدِر»، به خیام‌خوانی پرداخت و در نهایت شب اول اجراها را به شبی پرانرژی تبدیل کرد.

استاد بروجردی | همنوازی سیتار و طبلا

در روز دوم استاد بروجردی نوازندۀ سیتار، به نغمه‌سرایی همراه با ساز طبلا پرداخت و تجربۀ شنیداری متفاوتی را برای حاضرین خلق کرد. علیرضا بروجردی در دهه پنجاه برای ادامه تحصیل به هند عزیمت کرد و در مقطعی که برای تحصیل در هند زندگی می‌کرده، ساز «سیتار» را به‌مدت هفت سال نزد موسیقی‌دانان بزرگی مثل «عثمان‌خان» آموخت. بعد از بازگشت علیرضا بروجردی به ایران، در سال ۱۳۶۸ اولین آثارش به‌صورت تکنوازی منتشر شد و مورد توجه قرار گرفت.

موسیقی کلاسیک هند مجموعه‌ای رنگارنگ از حالات و احساس‌های بشری‌ست که با الهام از عواطف انسانی و طبیعت، زمینه‌ به وجود آمدن نوعی آگاهی‌ را ایجاد می‌کند.

اجرای ماهان فرزاد | موسیقی الکتروآکوستیکِ مینیمال

ماهان فرزاد در آهنگ‌سازی، با استفاده از فضاهای سنتی و کلاسیک و مدرن، به صدایی مینیمال می‌رسد. نوعی موسیقی امبینت و اتمسفریک که با سازهای آکوستیک خلق می‌شود.

مجموعه‌ای که در اجرای ماهان فرزاد شنیدیم، یکی از پروژه‌هایش به اسم «ترنزیشن» بود. ترنزیشن به معنیِ گذار از حالتی به حالتِ دیگر. این مجموعه از سال ۹۲ و بر پایه گیتار کلاسیک و گیتار الکتریک شکل گرفته. ماهان در این اجرا با استفاده از فضاسازی با سازها و اَدواتش و همین‌طور استفاده از آواز خواننده‌های داخلی و خارجی موسیقی‌ای چند لایه در فضایی آرام خلق می‌کرد که تصویرسازی مدرنی را در دل خود داشت.

امید سعیدی و گروه «اتاق» | موسیقی الکتروفولک بوشهری

روز سومِ آکسانِ شمارۀ 3 با اجرای «امید سعیدی» و گروه اتاق شروع شد. «اهل غرق» به آهنگسازى «اميد سعيدى» سومین پروژۀ گروه اتاق است که برای بار اول اجرا شد. ترانه‌های «اهل غرق» اکثراً از نغمه‌های‌ محلى گرفته شده‌اند و یا شامل ترانه‌هایی هستند كه خود اميد سعيدى براى اين پروژه نوشته است. «اهل غرق» رویکردی فولکلوریک و مینیمال دارد که با موسیقی الکترونیک ترکیب شده است. تنظیم‌هایی که بامداد افشار، سرپرست گروه اتاق، با خلاقیتی بالا بر ساخته‌های امید سعیدی انجام داده، جلوه‌ای بدیع به ساختارِ کل پروژه داده بود. بامداد با بخشی از گروه اتاق ( نیوشا قربانی و پویا شمالی) و با استفاده از تکنولوژی و همینطور ادوات موسیقیای که خودش ساخته، در این اجرا تجربۀ شنیداری متمایزی را به وجود آورده بود.

گروه تورانی | جناب ویرانی

گروه «تورانی» یکی از پروژه‌های جدیدِ کلوپ موسیقی شیراز‌ است. گروهی متشکل از دو گیتار و سه آواز که با آهنگ‌سازی «محسن حیدری» و اشعاری از «رضا زاهد» شکل گرفته است. شخصیتِ اصلی شعرهای زاهد، «موسی مرعشی» در آهنگ‌های تورانی هم حضور پررنگی دارد. موسیقی همچون شعرها، کلیشه‌ها را می‌شکند و تکنوازی‌های گیتار الکتریک توسط محسن و همراهیِ سپهر دانش به اوج گرفتن این موسیقی منجر میشود. همخوانی مانا ریاستایان در تورانی هم به لطافت و گوش‌نوازی آثار کمک کرده و در نهایت با نوعی از موزیک راک مواجه هستیم که با پیش‌فرض ذهنی ما فاصله دارد و متمایز است.

 تورانی در آخرین اجرای آکسان سوم، آلبوم «جنابِ ویرانی» را اجرا کرد و در شب جمعه اجراها به پایان رسید.

آکسان شماره 4 (شهریور 98)

برنامۀ پیشِ رو | بزرگداشت فرهاد مهراد

امسال کتاب جدیدی از زندگیِ فرهاد مهراد، منتشر شد. «چون بوی تلخِ خوش کندر» فرهاد را جدا از موسیقی‌اش در قامت یک انسان به تصویر کشیده است. برای برنامۀ چهارم آکسان بر آن شدیم که در سالگرد این هنرمندِ تاثیرگذار، مجموعه‌ای از اجراها و بازخوانی‌ها از موزسین‌های مختلف را که آهنگ‌های فرهاد را بازخوانی کرده‌اند را تدارک ببینیم. در حاشیه این اجراها نیز با همکاری نشر ماهی، جلسۀ گفت‌وگویی را ترتیب خواهیم داد تا ابعاد مختلف فعالیت‌ها و شخصیتی فرهاد مهراد بیشتر مورد بررسی قرار بگیرد.

در ادامه بخوانید