«هنر دیدن» شماره 5 | لبخند مونالیزا ، اولین تجربۀ هنر در خلق واقعیت افزوده
ما لئوناردو داوینچی را به عنوان یکی از بزرگ‌ترین هنرمندان جهان می‌شناسیم.اما در واقع او یک دانشمند بود. کسی که آناتومی، شیمی و مباحث نورشناسی را با فرآیند هنری تلفیق کرد. با لبخند مونالیزا (+) بود که لئوناردو به یک نقاشی یک بُعدی، جان بخشید و اینگونه تجربۀ واقعیتی افزوده را خلق کرد.
قرن‌ها پیش از این‌که حتی کانسپت بوجود آمده باشد در طول سال‌هایی که لئوناردو داوینچی در حال تکمیل تابلوی لبخند ژوکوند بود، شب‌های بسیاری را در یک سردخانه اجساد در فلورانس گذراند و به کالبدشکافی اجساد پرداخت تا به درک بهتری از بدن انسان برسد. او به شناسایی قسمت‌های بدن پرداخت و استخوان‌ها، عضلات و عصب‌ها را در دفترچه یادداشت خود ترسیم می‌کرد و به این ترتیب به درک و فهم مکانیزم بدن انسان علاقۀ وافری یافت. به بررسی عضلاتی پرداخت که لب‌ها، گونه و دندان را حرکت می‌دهند.
در خلال این مشاهدات بود که ما می‌بینیم لبخند مونالیزا خلق می‌شود.اما لئوناردو با مشکلی روبرو بود.او می‌توانست مونالیزا را تصور کند. قسمت‌هایی که مربوط به بخش‌های صورتش بوداما چگونه می‌توانست به مونالیزا جان بخشد؟
برای این‌کار لئوناردو به شیمی پناه می‌بَرد. لئوناردو به جای این‌که از مخلوط گچ و پودر رنگ استفاده کند، کار را با آستری پوششی از سفیدآب سرب آغاز کرد.او دریافت که این لایه زیرین عملکرد بهتری در انعکاس نور خواهد داشت. سپس لعاب( لعاب شیشه) را به نسبت کمی از رنگ مایه به روغن به مخلوط اضافه کرد تا شفافیت ایجاد کند.
لئوناردو، روی گونه‌ها، خطوطی تنها با ضخامت پنج تا سی میکرومتر ایجاد کرد که تقریباً اثرات قلم‌مو را محو و غیرقابل‌دیدن ساخت.
ضربات قلم‌مو به روشی نامنظم به کار گرفته‌شد تا به این ترتیب بافت پوست زنده‌تر به نظر برسد. برای سایه‌هایی که خطوط اطراف لبخند مونالیزا را شکل می‌دهند.
لئوناردو پیشگام در استفاده از مخلوط منگنز و آهن بود. لایه‌های بسیار لعاب باعث می‌شد که نقاشی سه بُعدی به نظر بیاید. لئوناردو در نهایت یک پرتره فوق‌العادۀ رئال داشت. اما او هنوز چیز بیشتری از نقاشی می‌خواست. برای تعاملی ساختن و داشتن تاثیر متقابل در نقاشی لئوناردو آخرین گام را برداشت و برای این‌کار، مطالعات نورشناسی لئوناردو در این مرحله به کارش آمد. لئوناردو کشف کرده بود که بخش مرکزی شبکیه که معروف به فووا است. بهترین عملکرد را در دیدن جزییات ریز مثل
گوشه‌ها و کناره‌های لب‌های مونالیزا دارد. مناطق اطراف فووا در واقع بهترین عملکرد را در دریافت سایه‌های سیاه و سفید دارد. لئوناردو به شکلی استادانه جزییات و سایه‌های اطراف لب‌ها را تحریف کرد تا از دید پیرامونی یا جناحی کاملاً بهره ببرد وقتی شما به لب‌های مونالیزا نگاه می‌کنید. به نظر نمی‌رسد که در حال خندیدن باشد اما وقتی از تابلو فاصله می‌گیرید. لبخند مونالیزا ظاهر می‌شود با تکیه بر علوم، لئوناردو داوینچی توانست لبخندی زنده خلق کند. لبخندی که اگر زیاد به آن نگاه کنید نمی‌توانید از آن چشم بردارید. لئوناردو با ایستادن پشت هنر نقاشی و با کنار هم قرار دادن علم،کیمیا و هنر تابلویی را خلق کرد که به عنوان اولین تجربۀ هنر واقعیت افزوده برخی از آن یاد می‌کنند.
